varta Archives - Super Saheliya

बाप और बेटी का रिश्ता, समुद्र से गहरा

बेटी की विदाई के वक्त बाप ही सबसे आखिरी में रोता है, क्यों, चलिए आज आप विस्तारित रूप से समझिए।

बाकी सब भावुकता में रोते हैं, पर बाप उस बेटी के बचपन से विदाई तक के बीते हुए पलों को याद कर करके रोता है।

माँ बेटी के रिश्तों पर तो बात होती ही है, पर बाप और बेटी का रिश्ता भी समुद्र से गहरा है।

हर बाप घर के बेटे को गाली देता है, धमकाता और मारता है, पर वही बाप अपनी बेटी की हर गलती को नकली दादागिरी दिखाते हुए, नजर अंदाज कर देता है।

बेटे ने कुछ मांगा तो एक बार डांट देता है, पर अगर बिटिया ने धीरे से भी कुछ मांगा तो बाप को सुनाई दे जाता है और जेब में रूपया हो या न हो पर बेटी की इच्छा पूरी कर देता है।

बाप का घमंड हैं बेटी

दुनिया उस बाप का सब कुछ लूट ले तो भी वो हार नही मानता, पर अपनी बेटी के आंख के आंसू देख कर खुद अंदर से बिखर जाए उसे बाप कहते हैं।

और बेटी भी जब घर में रहती है, तो उसे हर बात में बाप का घमंड होता है। किसी ने कुछ कहा नहीं कि वो बेटी तपाक से बोलती है, “पापा को आने दे फिर बताती हूं।”

बेटी घर में रहती तो माँ के आंचल में है, पर बेटी की हिम्मत उसका बाप रहता है।

बेटी की जब शादी में विदाई होती है तब वो सबसे मिलकर रोती तो है, पर जैसे ही विदाई के वक्त कुर्सी समेटते बाप को देखती है, जाकर झूम जाती है, और लिपट जाती है, और ऐसे कसके पकड़ती है अपने बाप को जैसे माँ अपने बेटे को। क्योंकि उस बच्ची को पता है, ये बाप ही है जिसके दम पर मैंने अपनी हर जिद पूरी की थी।

खैर बाप खुद रोता भी है, और बेटी की पीठ ठोक कर फिर हिम्मत देता है, कि बेटा चार दिन बाद आ जाऊँगा, तुझको लेने और खुद जान बूझकर निकल जाता है, किसी कोने में और उस कोने में जाकर वो बाप कितना फूट फूट कर रोता है, ये बात सिर्फ एक बेटी का बाप ही समझ सकता है।

जब तक बाप जिंदा रहता है, बेटी मायके में हक़ से आती है और घर में भी ज़िद कर लेती है और कोई कुछ कहे तो डट के बोल देती है कि मेरे बाप का घर है। पर जैसे ही बाप मरता है और बेटी आती है तो वो इतनी चीत्कार करके रोती है कि, सारे रिश्तेदार समझ जाते है कि बेटी आ गई है।

और वो बेटी उस दिन अपनी हिम्मत हार जाती है, क्योंकि उस दिन उसका बाप ही नहीं उसकी वो हिम्मत भी मर जाती हैं।

आपने भी महसूस किया होगा कि बाप की मौत के बाद बेटी कभी अपने भाई- भाभी के घर वो जिद नहीं करती जो अपने पापा के वक्त करती थी, जो मिला खा लिया, जो दिया पहन लिया क्योंकि जब तक उसका बाप था तब तक सब कुछ उसका था यह बात वो अच्छी तरह से जानती है।

आगे लिखने की हिम्मत नहीं है, बस इतना ही कहना चाहता हूं कि बाप के लिए बेटी उसकी जिंदगी होती है, पर वो कभी बोलता नहीं, और बेटी के लिए बाप दुनिया की सबसे बड़ी हिम्मत और घमंड होता है, पर बेटी भी यह बात कभी किसी को बोलती नहीं है।

award winning story must read

बहन

image from istock

बहन की शादी को 6 साल हो गए हैं।

राकेश कभी उसके घर नही गया। होली दिवाली भइया दूज पर कभी- उसके मम्मी पापा जाते हैं।

राकेश की बीवी एक दिन राकेश से कहने लगी आपकी बहन जब भी आती है उसके बच्चे घर के हाल बिगाड़ कर रख देते हैं।

ख़र्च डबल हो जाता है

ख़र्च डबल हो जाता है और तुम्हारी मां हमसे छुप, छुपाकर कभी उसको साबुन की पेटी देती है कभी कपड़े कभी सर्फ के डब्बे।

और कभी कभी तो चावल का थैला भर देती है अपनी मां को बोलो ये हमारा घर है कोई ख़ैरात सेंटर नही।

यह बात सुनकर राकेश को बहुत गुस्सा आया राकेश बोला मैं मुश्किल से ख़र्च पूरा कर रहा हूँ और मां सब कुछ बहन को दे देती है।

बहन एक दिन घर आई हुई थी उसके बेटे ने टीवी का रिमोट तोड़ दिया जिसके बाद राकेश मां से गुस्से में बोला मां बहन को बोलो कि यहा भैयादूज पर आया करे बस।

और ये जो आप साबुन सर्फ और चावल का थैला भर कर देती हैं ना उसको बन्द करें सब।

मां चुप रही लेकिन बहन ने राकेश की सारी बातें सुन ली थी, बहन कुछ ना बोली
4 बज रहे थे

अपने बच्चों को तैयार किया और कहने लगी भाई मुझे बस स्टॉप तक छोड़ आओ राकेश ने झूठे मुँह कहा रह लेती कुछ दिन और लेकिन वह मुस्कुराई नही भाई बच्चों की छुट्टियां ख़त्म होने वाली है।

फिर जब दोनों भाईयों में ज़मीन का बंटवारा हो रहा था तो राकेश ने साफ़ इनकार किया भाई मैं अपनी ज़मीन से बहन को हिस्सा नही दूँगा।

बहन सामने बैठी थी।

god is always with you read in hindi

वह खामोश थी कुछ ना बोली मां ने कहा बेटी का भी हक़ होता है लेकिन राकेश ने गाली दे कर कहा कुछ भी हो जाये मैं बहन को हिस्सा नही दूँगा।

राकेश की बीवी भी बहन को बुरा भला कहने लगी। वह बेचारी खामोश रही।

राकेश का बड़ा भाई अलग हो गया । कुछ वक़्त बाद राकेश के बड़े बेटे को टीबी हो गई राकेश के पास उसके इलाज करवाने के पैसे नहीं थे राकेश बहुत परेशान था, एक लाख रुपया कर्ज भी ले लिया था।

राकेश बहुत परेशान था कमरे में अकेला बैठा अपने हालात पर रो रहा था।

उस वक़्त वही बहन घर आ गई राकेश गुस्से से बोला अब ये आ गई है मनहूस।

राकेश ने बीवी को कहा कुछ तैयार करो बहन के लिए तो बीवी राकेश के पास आकर बोली कोई ज़रूरत नही कुछ भी पकाने की इसके लिए।

फिर एक घण्टे बाद राकेश की बहन राकेश के पास आई भाई परेशान हो.? बहन ने राकेश के सर पर हाथ फेरा बड़ी बहन हूँ तुम्हारी।

अब देखो मुझसे भी बड़े लगते हो फिर राकेश के क़रीब हुई अपने पर्स से सोने की कंगन निकाले राकेश के हाथ में रखे और आहिस्ता से बोली पागल तू ऐसे ही परेशान होता है,

ये कंगन बेचकर अपना ख़र्चा कर बेटे का इलाज करवा।

शक्ल तो देख ज़रा क्या हालत बना रखी तुमने, राकेश खामोश था बहन की तरफ देखे जा रहा था वह आहिस्ता से बोली किसी को ना बताना कि कंगन के बारे में तुमको मेरी क़सम है।

राकेश के माथे पे बोसा किया और एक हज़ार रुपये राकेश को दिया जो सौ ,पचास के नोट थे शायद उसकी जमा पूंजी थी राकेश की जेब मे डालकर बोली बच्चों को कुछ खाने के लिए ला देना परेशान ना हुआ कर।

जल्दी से अपना हाथ राकेश के सर पे रखा देख तेरे बाल सफ़ेद हो गए वह जल्दी से जाने लगी उसके पैरों की तरफ़ राकेश ने देखा टूटी हुई जूती पहनी थी,पुराना सा दुपट्टा ओढ़ रखी थी जब भी आती थी वही दुपट्टा ओढ़ कर आती।

हम भाई कितने मतलब परस्त होते हैं बहनों को पल भर में बेगाना कर देते हैं और बहनें भाईयों का ज़रा सा दुख बर्दाश्त नही कर सकती।

वह हाथ में कंगन पकड़े ज़ोर ,ज़ोर से रो रहा था उसके साथ राकेश की पत्नी की आँखे भी नम थी।

अपने घर में भगवान जाने कितने दुख सह रही होती हैं।
कुछ लम्हा बहनों के पास बैठकर हाल पूछ लिया करें। शायद उनके चेहरे पे कुछ लम्हों के लिए एक सुकून आ जाये।

“दोस्तो बहनें मां का रूप होती हैं…!!”

अंधा आदमी और लालटेन

પંકજ ઉધાસના અંતિમ સંસ્કાર: સોનુ નિગમ, ઝાકિર હુસૈન, શંકર મહાદેવન, શાન શ્રદ્ધાંજલિ

परमात्मा सदा आपके क़रीब

परमात्मा सदा करीब

एक 6 साल का छोटा सा बच्चा अक्सर परमात्मा से मिलने की जिद किया करता था। उसे परमात्मा के बारे में कुछ भी पता नही था पर मिलने की तमन्ना, भरपूर थी।उसकी चाहत थी की एक समय की रोटी वो परमात्मा के सांथ खाये।

1 दिन उसने 1 थैले में 5 ,6 रोटियां रखीं और परमात्मा को को ढूंढने निकल पड़ा।
चलते चलते वो बहुत दूर निकल आया संध्या का समय हो गया।

उसने देखा नदी के तट पर 1 बुजुर्ग बूढ़ा बैठा हैं, जिनकी आँखों में बहुत गजब की चमक थी, प्यार था,और ऐसा लग रहा था जैसे उसी के इन्तजार में वहां बैठा उसका रास्ता देख रहा हों।

वो 6 साल का मासूम बालक बुजुर्ग बूढ़े के पास जा कर बैठ गया, अपने थैले में से रोटी निकाली और खाने लग गया।और उसने अपना रोटी वाला हाँथ बूढे की ओर बढ़ाया और मुस्कुरा के देखने लगा, बूढे ने रोटी ले ली , बूढ़े के झुर्रियों वाले चेहरे पे अजीब सी ख़ुशी आ गई आँखों में ख़ुशी के आंसू भी थे बच्चा बुढ़े को देखे जा रहा था , जब बुढ़े ने रोटी खा ली बच्चे ने 1 और रोटी बूढ़े को दी।

बूढ़ा अब बहुत खुश था। बच्चा भी बहुत खुश था। दोनों ने आपस में बहुत प्यार और स्नेह केे पल बिताये।

जब रात घिरने लगी तो बच्चा इजाजत ले घर की ओर चलने लगा वो बार बार पीछे मुड कर देखता ! तो पाता बुजुर्ग बूढ़ा उसी की ओर देख रहा था।

बच्चा घर पहुंचा तो माँ ने अपने बेटे को आया देख जोर से गले से लगा लिया और चूमने लगी,
बच्चा बहूत खुश था। माँ ने अपने बच्चे को इतना खुश पहली बार देखा तो ख़ुशी का कारण पूछा,

तो बच्चे ने बताया:-
माँ…आज मैंने परमात्मा के सांथ बैठ क्ऱ रोटी खाई, आपको पता है उन्होंने भी मेरी रोटी खाई, माँ परमात्मा् बहुत बूढ़े हो गये हैं, मैं आज बहुत खुश हूँ माँ।

उस तरफ बुजुर्ग बूढ़ा भी जब अपने गाँव पहूँचा तो गाव वालों ने देखा बूढ़ा बहुत खुश हैं,तो किसी ने उनके इतने खुश होने का कारण पूछा?

बूढ़ा बोलां:- मैं 2 दिन से नदी के तट पर अकेला भूखा बैठा था,,मुझे पता था परमात्मा आएंगे और मुझे खाना खिलाएंगे।

आज भगवान् आए थे, उन्होंने मेरे सांथ बैठ के रोटी खाई मुझे भी बहुत प्यार से खिलाई,बहुत प्यार से मेरी और देखते थे, जाते समय मुझे गले भी लगाया, परमात्मा बहुत ही मासूम हैं बच्चे की तरह दिखते हैं।

असल में बात सिर्फ इतनी है की दोनों के दिलों में परमात्मा के लिए प्यार बहुत सच्चा है।
और परमात्मा ने दोनों को ,दोनों के लिये, दोनों में हीI( परमात्मा)खुद को भेज दिया।

जब मन परमात्मा भक्ति में रम जाता है तो हमे हर एक में वो ही नजर आता है।

परमात्मा सदा हमारे करीब है बहुत ज्यादा करीब है,हमारे आस पास वो ही वो रहता है।
जब हम उसके दर्शन को सही मायनो में तरसते है तो हमे हर जगह वो ही वो दिखता है,हर एक में वो ही दिखता है…
चाहे वो हमारा दुश्मन ही क्यूँ न हो।

દાદા-દાદીના જીવનમાં પ્રેમની મોસમ

પંદર વર્ષની ખુશ્બુ તેના દાદા પાસે આવી ને બેસી ગઈ. દાદા, દાદી માટે કંઈક શોધી રહ્યા હોય તેવું ખુશ્બુને લાગ્યું.

‘દાદા શું શોધો છો, લાવો હું મદદ કરાવું શોધવામાં.’

‘કંઈ નહીં બેટા, આતો વર્ષો જૂનો સાચવી રાખેલો એક ફોટો શોધું છું, હંમેશા એક જ જગ્યાએ હોય છે પણ હમણાંથી કશું યાદ નથી રહેતું તો, બીજે ક્યાંક મુકાઇ ગયો હશે હમણાં મળી જશે આટલાં માં જ હશે.’

ખુશ્બુએ દાદા પાસે આવીને કબાટમાં રહેલી વસ્તુઓને આઘી પાછી કરી. ઉપરના ખાનામાંથી એક જર્જરિત હાલતમાં બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ ફોટો નીકળ્યો. ખુશ્બુએ ફોટો દાદાના હાથમાં આપતાં કહ્યું,
‘દાદા, આ કોનાં લગ્નનો ફોટો છે કેવા સરસ લાગે છે બંને.’

‘તું ઓળખી બતાવ કોણ છે?’

‘દાદા મને આઇડિયા નથી આવતો કહોને તમે,’ આટલું બોલીને ખુશ્બુએ, દાદાના ગળા ફરતાં પોતાના હાથ વિંટાળી દીધા.

‘અરે.. અરે.. સંભાળ હું ગડથોલીયુ ખાય જઇશ, હવે કંઈ હું પહેલાં જેવો અલમસ્ત નથી રહ્યો કે તને સંભાળી શકું.’

દાદી શેટીમાં સુતા હતા તેને અચાનક ઉધરસ ચડી, તેઓ બેઠા થઇ ગયા દાદા અને ખુશ્બુ દોડતાં તેની પાસે આવ્યા ખુશ્બુ સાથે પાણીનો ગ્લાસ લેતી આવી હતી દાદા, દાદીનાં વાંસે હાથ ફેરવવા લાગ્યા.

દાદી ખાંસતા ખાંસતા બોલ્યા, ‘અલી મારી ખુશ્બુડી આ તો અમારા લગ્ન નો ફોટો છે જે તારા દાદા એ સાચવી રાખ્યો છે. પહેલાં ક્યા કોઈ ફોટા પાડતું હતું આ તો તારા દાદા મને અમારા લગન પછી ચોરી છુપકીથી ફોટા વાળાને ત્યાં લઈ ગયા ને આ એક ફોટો પડાવ્યો જે આજ દિવસ સુધી તારા દાદાએ સાચવી ને રાખ્યો છે. તે આજના દિવસે આ ફોટો બહાર કાઢે છે ને આખો દિવસ બહાર રાખે છે. બીજા દિવસે ન્હાઈ ધોઈ તેની જગ્યાએ ફોટાને પાછો મુકી દે છે.’ એમ કહી દાદી ખડખડાટ હસવા લાગ્યા.

ખુશ્બુ હસતાં હસતાં બોલી, ‘સમજી ગઈ આ તમારા બંનેના લગ્ન નો ફોટો છે. દાદી તમે આમાં કેટલાં ક્યૂટ લાગો છો. દાદા હું આ ફોટાનું પપ્પાને કહીને લેમીનેશન કરાવી દઈશ તેથી ફોટો સચવાય રહે.’

‘બેટા, આજે ક્યો દિવસ છે તને ખબર છે?’

‘હા, દાદા આજે વસંત પંચમી છે અને મમ્મી પપ્પાનો મેરેજ ડે છે, દાદા દાદી આપણે આ વર્ષે બધા સાથે ડિનર ઉપર જઈશું તમે તો અમારી સાથે આવતા જ નથી.’

ખુશ્બુની મમ્મી એ રૂમમાં દાખલ થતાં કહ્યું, ‘બેટા, આજે તારા દાદા દાદી એટલે કે, અમારા મમ્મી પપ્પાની પણ લગ્ન તિથી છે તેઓનાં લગ્નને આજે પિસ્તાલીસ વર્ષ પૂરાં થયાં છે, અમે બધા આ દિવસે સાથે જ ડિનર ઉપર જતા તું પણ સાથે આવતી ત્યારે તું નાની હતી.’

‘હા બેટા, તારી મમ્મીની વાત સાચી છે. આ એક વસંતપંચમી એવો દિવસ છે કે, તે દિવસે ઘણા બધાના લગ્ન થયેલાં હોય ને આ દિવસે બધા આનંદ કરતા હોય ને પ્રેમથી રહેતા હોય ને આ તમારો અંગરેજી મહિનાનો દિવસ તે ક્યો? સાલુ મને તો બોલતાં ય આવડે.’

‘દાદી, વેલેન્ટાઇન ડે.’

‘હા, એક ગુજરાતી મહિનાનો ને એક અંગરેજી મહિનાનો દિવસ આ બે દિવસે લગન કરેલા હોય કે લગન કર્યા વગરના બે માણા હોય એકબીજા ઉપર પ્રેમ બહુ વરસાવે ને આખું વરહ પ્રેમ ક્યાં ભાગી જાય તેની ખબર નો પડે.’ દાદી એ પોતાના મનનો ઉભરો ઠાલવતા કહ્યું.

દાદા બોલ્યા, ‘તારી દાદી સાચું કહે છે પ્રેમ થોડા દી’ નો ન હોય કે આવે ને જાય. પ્રેમ તો કાયમ કરાય તેમાં વધ ઘટ ન હોય આપણે પણ માણસ છીએ કોક ‘દિ ગુસ્સો આવી જાય અબોલા થાય પણ તેમને વાળતા શીખવું જોઈએ. એકાદ દિવસમાં તે બધું પુરૂ કરવું જોઈએ, અમે પણ તારા મમ્મી પપ્પાને આજ શીખવ્યું છે.’

‘હું હવે નાની નથી રહી મને બધી ખબર પડે છે મમ્મી પપ્પા કેટલાં આનંદથી રહે છે. દાદા, તમને એક વાત કહું! પપ્પાને નહીં કહેતા હો.. કોઇક દિવસ મમ્મી પપ્પા ઉપર ખિજાય જાય છે ને પપ્પા તેમને મનાવી લે છે આવું મમ્મીની બાબતમાં પણ બને છે.આ બધી વાતો હું તમારી પાસેથી જ સમય આવ્યે શીખીશ.’

‘તારા દાદા દાદી ની બધીજ વાતો સાચી છે, મોસમ તો બદલાતી રહે છે પણ દાદા દાદીનાં જીવનમાં પ્રેમની મોસમ આવેલી છે તે કદી બદલાતી નથી .કાયમ માટે છે પ્રેમ તો આઝાદ છે, જેનાં મનમાં પ્રેમને પામવાની ઈચ્છા હોય તે જ પકડી શકે છે.’

‘આ બધી વાતોમાં હું જે કહેવા આવી હતી તે તો ભૂલી જ ગઈ, આજે પિસ્તાલીસમી લગ્ન તિથી પર મમ્મી તમારા માટે શીરો અને પપ્પા, તમારા માટે દૂધપાક બનાવ્યો છે સાથે રોટલી ને ભરેલા રીંગણાનું લસણ વાળું શાક પણ છે અમે ડિનર લઈને જલ્દીથી પાછા આવી જઇશું,’ કહી હસતાં હસતાં ખુશ્બુની મમ્મી, તૈયાર થવા માટે પોતાના રૂમમાં ગઈ.

પલ્લવી ઓઝા
“નવપલ્લવ”

જેને લોકો સમજી રહ્યા હતા કચરો, તેનાથી મારિયાએ ચમકાવી પોતાની કિસ્મત, મહિને કમાય છે 8 લાખ રૂપિયા, 40ને આપી રોજગારી

Canada માં કમાણી કરવી હવે સરળ બનશે, PGWP વર્ક પરમિટના નિયમ બદલાયા, જાણો કોને મળશે લાભ?

પાલીવાલ બ્રાહ્મણો નું ગામ :કુલધરા

સમુહલગ્ન મહોત્સવ યોજાવાનો હતો આથી જ્ઞાતિની વાડી માં આખો પાલીવાલ બ્રાહ્મણ સમાજ ભેગો થયો હતો. વડિલો, યુવાનો, મહિલાઓ, તેમજ બાળકો ઉપસ્થિત હતા કારણ આજે રાજસ્થાન માં રહેતા પાલીવાલ બ્રાહ્મણ નાં વડિલ આ મહોત્સવમાં હાજરી આપવા ના હતા તેમજ તેઓ પાલીવાલ સમાજના ઉદભવ વિશે માહિતી આપવાના હતા તેથીજ નાના મોટા સૌ ભેગા થયા હતા.

વડિલ સ્ટેજ પર આવતા જ તેઓને નાની કન્યા દ્વારા હારતોરા કરવામાં આવ્યા તેમજ તાળીઓના ગડગડાટથી તેમને આવકારવામાં આવ્યાં.

વડિલે વાતની શરૂઆત કરી, આજે તમારા બધાના આગ્રહને વશ થઇને હું તમારી સામે છું મારે તમને આપણા પૂર્વજો વિશે થોડી માહિતી આપવી છે જે આમાંથી થોડા ઘણા લોકો જાણે છે.આપણો સમગ્ર સમાજ પૂર્વજો વિશે જાણે એવું હું ઇચ્છું છું.

રાજસ્થાન માં આવેલા જેસલમેરમાં મારો જન્મ આજે પણ હું ત્યાં જ રહું છું, જેસલમેર થી આશરે અઢાર વીસ કિલોમીટર દૂર આવેલું કુલધરા ગામ જ્યાં આપણા પૂર્વજો વસતા, તે કુલધરા ગામ વિશે મારે તમને બધાને આજે જણાવવાનું છે.

પાલી પ્રદેશથી સ્થળાંતર કરી ને રણ વિસ્તારમાં થોડા માણસનો કાફલો રહેવા માટે સારી જગ્યા શોધી રહ્યો હતો, રણમાં ગરમ ગરમ લુ લાગતી હતી પાણી ખૂબ જ ઓછાં પ્રમાણમાં હતું તે બાળકો માટે સાચવવા માં આવ્યું હતું માણસો તરસ્યા થયા હતા કોઈ જગ્યાએ પાણી નહોતું
મળતું.આગળ જતા ક્યાંક પાણી મળી રહે તે માટે બે જુવાનને દોડાવવામાં આવ્યા. બે યુવાનો ને અર્ધો કલાક ચાલ્યા બાદ એક નાનું તળાવ દેખાણું બન્નેના આનંદનો પાર ન રહ્યો, તેઓએ તે પાણી પીધું તે ખૂબ જ મીઠું હતું આ વેરાન રણ પ્રદેશમાં આ તળાવ મીઠી વીરડી સમાન હતું. બન્ને યુવાનો દોડતાં દોડતાં પરત ફર્યા હોંશભેર કાફલાના આગેવાનને જાણ કરી કે અહીં થોડે દૂર એક નાનું તળાવ છે અને તેમાં મીઠું પાણી છે જે અમે પીને આવ્યા.

કોઈને યુવાનોની વાત પર વિશ્વાસ ન બેઠો કારણ, આ સુકા વેરાન રણમાં પાણી ભરેલું તળાવ અને તે પણ મીઠા પાણીથી ભરેલું ખાતરી કરવા બધો કાફલો ઝડપભેર તળાવ પાસે પહોંચ્યો, આજુબાજુ નો વિસ્તાર સાવ ઉજ્જડ ને વચ્ચે એક નાનું તળાવ, એ તળાવમાં પાણી જોઈને બધાં આશ્ચર્ય ચકીત થઈ ગયા બધાએ પેટ ભરીને પાણી પીધું પોતાની તૃષા ને છીપાવી.

કાફલાના આગેવાનો પોતાનું મગજ દોડાવવા લાગ્યા કે આખા રણમાં ક્યાંય પાણીનું ટીપું નથી જોવા મળતું તો અહીં આટલું બધું પાણી અને તે પણ મીઠું નક્કી આ જમીનમાં કંઈક હોવું જોઈએ કે તે જમીન પાણી સુકવતી નથી, બધાએ વિચાર વિમર્શ કરી બીજે ક્યાંય ભટકવાની બદલે તળાવની આસપાસ જ વસી જવાનું નક્કી કરી લીધું અને પોતાનો પડાવ નાખ્યો.

પાલી પ્રદેશથી આવેલો કાફલો બ્રાહ્મણ સમાજનો હતો તેથી તેઓ પાલીવાલ બ્રાહ્મણ તરીકે ઓળખાયા, પાલીવાલ બ્રાહ્મણો ની કુલધર જાતીએ આ સ્થળ નો વિકાસ કર્યો તેથી સ્થળને કુલધરા ગામનું નામ અપાયું.

પાલીવાલ બ્રાહ્મણો એટલે સુવિકસિત પ્રજા તેમનો મુખ્ય વ્યવસાય પશુપાલન નો તેથી તેઓએ કુલધર ગામ માં ખેતી શરૂ કરવાનું વિચાર્યું, પોતાની બુદ્ધિનો ઉપયોગ કરી ઉજ્જડ વેરાન જમીન પર સિંચાઇ વ્યવસ્થા સ્થાપી આ જમીન માંથી મબલક પાક ઉતારવા નું નક્કી કર્યું, તેઓએ ચણા, ઘઉં,જુવાર કઠોળ જમીન માં ઉગાડ્યા, આ બ્રાહ્મણોને વાસ્તુશાસ્ત્ર નું જ્ઞાન પણ હતું તેઓએ નાના મોટા મકાનો એકબીજાથી જોડાયેલા બનાવ્યા તેથી પહેલાં ઘરનો સંદેશો ફરતો ફરતો છેલ્લા ઘર સુધી પહોંચી શકે. ગામની રચના એ પ્રમાણે કરવામાં આવી કે દૂરથી આવતા અવાજો ખૂબ જ જલ્દી થી ગામ લોકો સુધી પહોંચી શકે, મકાનોનું બાંધકામ પણ હવાની અવર-જવર થઇ શકે તે રીતે કરવામાં આવ્યું જેથી કરીને અસહ્ય ગરમી માં પણ ઠંડક વર્તાય.

ધીરે-ધીરે પાલીવાલ બ્રાહ્મણ ગામનો વિકાસ કરતા ગયા, ગામમાં કુવાઓ, કુત્રિમ ડેમ, વાવ બનાવવામાં આવ્યા જેથી પાણી ની ખેંચ ઊભી ન થાય. પાલીવાલ બ્રાહ્મણો બધાથી જુદા તરી આવતા હતા એવું કહેવાય છે કે આ બ્રાહ્મણોએ અગોચર શક્તિઓ અને તાકાત પોતાના વશમાં કરેલી હતી.

સમય વિતવાની સાથે કુલધરા ગામની આસપાસ બીજા ૮૩ ગામો વસ્યા કુલધરા ગામની પ્રસિધ્ધિ ઉતરોતર વધતી ગઈ દૂર દૂર સુધી તેમના વેપાર ધંધા ચાલવા લાગ્યા સમૃદ્ધિમાં પણ વધારો થતો ગયો આ બધું લગભગ છસો વર્ષ સુધી ચાલ્યું.

કુલધરા ગામની પ્રસિદ્ધિ અને સમૃદ્ધિ બાજુમાં આવેલ જેસલમેરનાં દિવાન સલીમ સિંહ ને ખૂંચવા લાગી, તે અમથોય ધુની સ્વભાવનો હતો કઇ રીતે કુલધરા ની અપાર સંપત્તિ પોતાની કરી લેવી એ જ તે વિચાર્યા કરતો.

એક દિવસ દિવાન સલીમ સિંહ કુલધરા ગામની મૂલાકાતે આવ્યો ગામની જાહોજલાલી જોઈને તે અચંબામાં પડી ગયો, એકાએક તેની નજર રસ્તે ચાલતી યુવતી પર પડી ને દિવાન તેના મોહપાશમાં અંધ બની ગયો, ગમે તેમ કરીને આ યુવતી ને પોતાની બનાવવી એવા નિર્ધાર સાથે તે જેસલમેર પરત ફર્યો.

થોડાં દિવસો બાદ સલીમ સિંહના માણસે કુલધરા પહોંચી ને ગામના મુખી તેમજ ગામના શ્રેષ્ઠીઓને બોલાવ્યા ને દિવાન પેલી યુવતી સાથે પરણવા માંગે છે તેમ કહ્યું, મોટી મોટી લાલચો આપી ઉપરાંત એમ પણ કહ્યું કે દિવાન સાહેબના હુકમનો અનાદર કરશો તો તેનું માઠું પરિણામ ભોગવવા તૈયાર રહેવુ પડશે જેસલમેર નો દિવાન અને તેનો હુકમ તો પ્રજાએ માનવો જ પડે.

ગામ લોકો આ વાત સાંભળીને મુશ્કેલી માં મુકાઈ ગયા તેમ છતાં તેઓએ શાંતિથી કામ ને પાર પાડવાનો નિર્ણય લીધો, દિવાન જેની ઉપર મોહી પડ્યો હતો તે પુજારી ની દિકરી હતી પુજારી ને આ વાતની જાણ થતાં તેમણે લગ્ન માટે ના પાડી કારણ પુજારી પાલીવાલ બ્રાહ્મણ હતા અને તેઓની જ્ઞાતિમાં એક જ ગૌત્ર માં લગ્ન થતાં હતાં બીજું ના પાડવાનું કારણ સલીમ સિંહ સાથે સંબંધ વધારવો એટલે ઝેરી સાપને દૂધ પીવડાવવા બરાબર હતું. દિવાન નાં માણસને સમજાવી પટાવીને ગામ લોકોએ રવાના કર્યો સલીમ સિંહને આ બાબતની જાણ થતાં તે વિફર્યો.

થોડાંક જ સમયમાં સલીમ સિંહે કુલધરા ગામ પર ભારે કર લાદ્યો જે ગામ લોકો માટે ભરવો મુશ્કેલ હતો છતાં લોકો અડગ રહ્યા, દિવાન ધૂંધવાઈ ઉઠ્યો પણ તે પીછેહઠ કરવા વાળો ન્હોતો. તેમણે ગામવાસીઓને ફરી ચેતવણી આપી કે તેઓ આગલી પૂર્ણિમા સુધીમાં પોતાના લગ્ન પેલી યુવતી સાથે નહીં કરે તો કુલધરા ઉપર આક્રમણ કરીને યુવતી ને ઉઠાવી જશે, દિવાન પોતાના તોરમાં ભૂલી ગયો હતો કે તેનો પનારો પાલીવાલ બ્રાહ્મણ સાથે પડ્યો છે.

સ્વમાન માટે પોતાનું માથું ઉતારી દે એવી પ્રજા હતી પાલીવાલ બ્રાહ્મણો, કુલધરા અને આસપાસના ૮૩ ગામોના આગેવાનોની બેઠક મળી દિવાનને તાબે થવાને બદલે આપણે સૌએ સાથે ગામ છોડીને ચાલ્યા જવું એમ નક્કી કરવામાં આવ્યું.

એક યુવતી માટે ૮૩ ગામના લોકો પોતાનું હર્યું ભર્યું ઘર છોડવા તૈયાર થઈ ગયા તેમની માનસિકતા ને દાદ દેવી પડે. સ્થળાંતર કરવા માટે આવતી પૂર્ણિમાની રાત નક્કી કરવામાં આવી.દિવાનથી છંછેડાયેલા બ્રાહ્મણો ચૂપ બેસી રહે તેમાંના નહોતા. બ્રાહ્મણો એ પોતાને વશ કરેલી અગોચર શક્તિ અને તાકાત નો ઉપયોગ કરીને મંત્ર જાપ શરૂ કર્યા, ગામ છોડવાના છેલ્લા દિવસોમાં કુલધરા ગામ મંત્ર તંત્ર થી ગુંજી ઉઠ્યું.અનેક વિધીઓ શરૂ થઈ, આહવાન કરવામાં આવ્યાં.
જે અગોચર શક્તિ અને તાકાત નો ઉપયોગ કરીને કુલધરા ગામ વસાવવામાં આવ્યું હતું તેજ શક્તિ અને તાકાત થી ફરી કુલધરા ગામ ઉજ્જડ અને વેરાન બની જવાનું હતું.

પુનમની રાત આવી પહોંચી શીતળ ચાંદની વરસી રહી હતી કુલધરા અને તેની આસપાસના ગામોમાં રહીને સમૃદ્ધ થયેલા લોકો રાત્રે પોતે વસાવેલા ગામને છોડીને જવા તૈયાર થઈ ગયા હતા.આજે તેઓનો ગામમાં રહેવા માટે નો છેલ્લો દિવસ હતો. જેસલમેર નો દિવાન કુલધરા ગામ ઉપર આક્રમણ કરે તે પહેલાં જોઈતી ચીજવસ્તુઓ સાથે લઈને રાતોરાત કુલધરા અને આસપાસના ૮૩ ગામ ઉજ્જડ થઈ ગયા.સમગ્ર પાલીવાલ બ્રાહ્મણો એ રાતોરાત કુલધરા ગામ છોડ્યું તે ૧૮ મી સદી હતી પછી તેઓ કંઈ બાજુ ગયા તે ખબર નથી.( અત્યારે આખા ભારતમાં પાલીવાલ બ્રાહ્મણો વસ્યા છે ) તેઓના ગયા પછી આજ સુધી કુલધરા ગામ માં કોઈ વસી શક્યું નથી.

સમય જતાં ધીરે-ધીરે ૮૨ ગામોમાં લોકોએ ફરી વસવાટ શરૂ કર્યો. બે ગામો હંમેશ માટે ખંડેર રહ્યા એક ખાબા ફોર્ટ અને બીજુ‌ કુલધર, લોકોએ અહીં વસવાટ કરવાના પ્રયત્નો કર્યા પણ કોઈ ને કોઈ કારણસર તેઓને ગામ છોડવા પડ્યા.

ઈતિહાસકારો સલીમ સિંહને બેકસુરવાદ ઠરાવે છે તેઓનું એમ માનવું છે કે કુલધરા નું પતન દુષ્કાળ ને કારણે થયું છે અમુક લોકો કુલધરા ની ખંડેર હાલત ધરતીકંપ ને લીધે થઈ છે તેવું કહે છે. પહેલાં તો અહીં ખૂબ જ પ્રમાણમાં પાણી જોવા મળતું હતું હવે તો દુકાળ બારે માસ જોવાં મળે છે.

એક વાત નક્કી છે કે કુલધરા ગામને જે હાલતમાં છોડવામાં આવ્યું હતું તે હાલતમાં હજી એમને એમ ઉભું છે ઘરવખરી, તૂટેલા વાસણો, જમીનની અંદર દટાયેલો ખજાનો જેમનો તેમ છે.ગામ વાસીઓ અંબાજી, ગણેશજી કૃષ્ણ ને બહુ માનતા હાલ પણ અદ્ભુત કોતરણી વાળુ કૃષ્ણ ભગવાનનું મંદિર ખંડેર હાલતમાં જોવા મળે છે જોકે મંદિર ના ગર્ભગૃહ માં મૂર્તિ નથી. મંદિર થી થોડે દૂર એક છતરડી છે અહીં ફરવા આવનાર ને ભૂતોનો અનૂભવ થયો છે ગામમાં એક વાવ છે જે બહુજ ડરામણી જગ્યા છે કહેવાય છે કે વાવના દિવસે દેખાતા શાંત પાણી રાત્રે અલગ જ મિજાજ ધરાવે છે.આ વાવમાં ડૂબીને અનેક લોકોનાં મોત થયા છે.

લોક વાયકા પ્રમાણે આજના દિવસે કોઈ કુલધરા ગામ જોવા માટે આવે છે તો તેઓને કોઈ ને કોઈ પ્રકારે ભૂતનો પરચો મળે છે જે લોકો ત્યાં રહેવા માંગે છે તેઓને ચિત્રવિચિત્ર અવાજો સંભળાયા કરે છે રાત્રી દરમિયાન નેગેટિવ ઉર્જા ઉત્પન્ન થતી જોવા મળે છે કુલધરા ગામમાં રાત્રિ રોકાણ કોઈ કરી શકતું નથી કદાચ પાલીવાલ બ્રાહ્મણો ની નારાજગી ને લીધે આમ થતું હશે.

બે સદી વિતી ગઈ હોવા છતાં કુલધરા ગામનું રહસ્ય કોઈ જાણી શક્યું નથી દેશ વિદેશ થી હજારો સહેલાણીઓ અહીં આવે છે પાલીવાલ સમાજની ઝલક મેળવે છે ક્યારેક અમૂક વિચિત્ર અનુભવો પણ સાથે લઈ જાય છે.હાલ, સાંજ સુધી જ કુલધરા ગામમાં જવાની પરવાનગી મળે છે.

રાજસ્થાન જાઓ ત્યારે કુલધરા ગામની મુલાકાત લેવાનું ચૂકશો નહીં ભૂતિયા જરૂર છે પણ એક યુવતી ની ઈજ્જત માટે આવડું મોટું બલિદાન આપનારી પ્રજા કેટલી વિકસીત અને સમૃદ્ધ હતી તે એક આપણને દ્રષ્ટાંત પૂરૂં પાડે છે.

જો આપ સૌ ઈતિહાસ માં શોખ ધરાવતા હોય અગોચર શક્તિ જાણવા માગતા હોય તો કુલધરા ગામ અવશ્ય જશો.અહીં મારી વાચા ને વિરામ આપું છું કહી વડિલે બેઠેલી આમજનતા ને કહ્યું, આપણે બુધ્ધિશાળી, વિકસીત અને સમૃદ્ધ પ્રજાનાં વારસ છીએ તે આપણા માટે ગૌરવની વાત છે.

તાળીઓના ગડગડાટથી આઓ હોલ ગુંજી ઉઠ્યો.

પલ્લવી ઓઝા
“નવપલ્લવ”

થેપલા ની યાદ

અચાનક પાછી યાદ ઉભરાઈ ગઈ. ગરમા ગરમ થેપલાં બનાવતી હતી. મારા દીકરાનો દીકરો સીધો શાળાએથી આવવાનો હતો. એક સમય હતો બાળકોને અને પતિદેવને ગરમાગરમ ખવડાવી આનંદ માણતી હતી. તેમના મુખ પરનો સંતોષ મારો આખા દિવસનો થાક ઉતારવા સફળ થતો.

મારો નાનકો જે આજે હવે જીંદગીમાં ખુબ તરક્કી કરી આગળ નિકળી ગયો છે. એ તો જ્યારે સ્કૂલેથી આવતો ત્યારે ખાસ થેપલા બનાવું. તમે નહી માનો એક પણ થેપલું બચે નહી. હજુ તો તૈયાર થઈને થાળીમાં મૂકું ત્યાં ઉપડી જાય. પાંચથી છ ક્યાંય પેટના ખૂણામાં સંતાઈ જાય. જ્યારે દુધનો ગ્લાસ મોઢે માંડે ત્યારે સમજાય.
‘મમ્મી હવે રાતના જમવાનું નહી. ‘

મને ખબર જ હોય. હવે એ વાત ક્યાં રહી જીંદગીમાં ?. જો કે હું પણ ૭૦ ઉપર પહોંચી ગઈ. છતાં હજુ બાળકો માટે કામ કરવાની આ કાયા ના નથી પાડતી. બાળકો એમની જીંદગીમાં પરિવાર સાથે સ્થાયી થયા. પતિદેવને તબિયતે યારી ન આપી એટલે વિદાય થયા. હજુ કેટલા બાકી ? આ પ્રશ્ન મ્હોં ફાડીને ઉભો છે. જવાબ ક્યાં મળે છે.
આમ જ્યારે સોનલ વિચારી રહી હતી ત્યાં બારણાનો બેલ વાગ્યો.

કોઈ અજાણ્યો છોકરો બારણે મોટી મસ એનસાઈક્લોપિડિયા વેચવા આવીને ઉભો હતો. તેની ખૂબી વિષે વાત કરી રહ્યો હતો. મારે હવે એનું શું કામ ? તેની વાણીનું માધુર્ય અને વેચવાનો પાકો નિરધાર ,મને આકર્ષી ગયો. મારા બધા સવાલના જવાબ કુશળતાપૂર્વક આપતો. મારી ઇંતજારી વધી. મારે જરૂર ન હતી છતાં લેવા લલચાઈ. અચાનક મને યાદ આવ્યું.

‘તું સ્કૂલેથી છુટીને આ કામ કરે છે’.
‘જી’.
‘તારા પપ્પા’ ?
તેઓ નથી. મારી મમ્મી, મને અને મારી નાની બહેનને ભણાવે છે. તેને પૈસાની અગવડ ન પડે એટલે થોડા પૈસા કમાવામાં તેને મદદ કરું છું.

મને અચાનક યાદ આવ્યું. ‘બેટા તેં કાંઈ ખધું’.
‘ના, મારી મમ્મી ઘરે આવશે પછી બનાવશે ત્યારે અમે ત્રણે સાથે ખાઈશું.
ઘરમાં હજુ પણ થેપલાંની સુગંધ રેલાઈ રહી હતી. મેં તેને આગ્રહ કરીને બે થેપલા અને દુધ આપ્યા. ખુબ ખુશ થઈ તેણે ખાધાં.
‘લે આ બાકીના તારી બહેન અને મમ્મી માટે લઈ જા’.

મારી તરફ આભારથી તાકી રહ્યો. તેના માનવામાં આવતું ન હતું. તેના મુખ પર સ્પષ્ટ હતું કે તેને ગરમા ગરમ થેપલાં ખુબ ભાવ્યા હતાં.

તેની પાસેથી બે વોલ્યુમ ખરીદ્યા. મને હતું લાયબ્રેરીમાં આપી દઈશ. મારા બાળકો પાસે કમપ્યુટર અને બીજી બધી સગવડ છે.
સોનલ તેના લાડલા પૌત્રને થેપલા, છુંદો અને દહી ખાતાં જોઈ ખુશ થઈ રહી હતી. તે તો પછી રૂમમાં ભરાયો. ઘરકામ પુષ્કળ હતું.

આજે સોનલ પાછી યુવાનીમાં પહોંચી ગઈ હતી. વિચારી રહી, વિત્યા વર્ષોની મધુરી યાદ આવે પણ કોઈ ફરિયાદ નથી. કોણ જાણે ટેલીપથી પહોંચી ગઈ હોય તેમ સોનલ રાતે ટી.વી. જોતી હતી. ત્યાં બારણું ઠોકાવાનો અવાજ સંભળાયો. ઉભી થઈને દરવાજો ખોલ્યો તો સામે ,’મારા પૌત્રને લેવા દીકરો વહુ આવ્યા હતા’.

‘કેમ બે દિવસ વહેલા આવ્યા.
વહુ બોલી, ‘મમ્મી તેના વગર ઘરમાં સુનું લાગતું હતું ‘.
‘મમ્મી, ઘરમાં જાણિતી સુગંધ આવે છે’.
‘બોલ તું કહી આપે તો ખબર પડે’.
‘એક મિનિટ મમ્મી, તેં આજે થેપલા બનાવ્યા હતાં’?
સોનલના કાન માની ન શક્યા કે એના દીકરાને હજુ એ બાળપણની સુગંધ યાદ છે.

તેમના ગયા પછી હરખભેર પલંગ પર સૂવા ગઈ, ક્યારે નીંદર આવી ગઈ તેનું તેને ભાન પણ ન રહ્યું.

પલ્લવી ઓઝા
“નવપલ્લવ”

संकट में साथ देना : कहानी एक गाँव

यह कहानी एक गाँव की है, जहाँ लोग एक-दूसरे के सहारे जीने का तरीका सीखते हैं।

एक गाँव था, जहाँ लोगों के बीच में अनूठा एक बंधन था। यहाँ के लोग एक-दूसरे के साथ मेहनत करते, सहायता करते और एक दूसरे के साथ खुशियों और दुःखों को बाँटते थे। इस गाँव की कहानी बहुत ही अनोखी थी।

एक बार गाँव में एक नया आदमी आया। उसका नाम राम था। राम बहुत ही निराशाजनक हालात में आया था। वह एक छोटे से गाँव में दूर रहते थे, जहाँ उनका परिवार बीमारियों और तंगी में फंसा था। उन्होंने सोचा कि वह इस गाँव में आकर नए जीवन की कोशिश करेंगे।

राम गाँव में आकर एक आदर्श बनने के लिए प्रयास करने लगे। वे हर काम में मेहनत करते, दूसरों की सहायता करते और सबके लिए प्रेरणास्रोत बन गए। दूसरे लोगों की खुशियों और दुःखों में भी वे सहभागी रहते।

एक बार गाँव में बड़ा दुःख का समय भी आया जब गाँव के मुखिया का बेटा अचानक बीमार पड़ गया। उसकी स्थिति गंभीर थी और उसके परिवार को इलाज के लिए पैसों की आवश्यकता थी। लेकिन गरीबी के कारण, परिवार के पास इतनी धनराशि नहीं थी।

जब राम ने इसे सुना, उन्होंने तत्परता से अपनी सभी बचत की राशि का उपयोग करके परिवार की मदद की। वे नहीं चाहते थे कि इस दुखी परिवार को किसी भी हमारी तरह जूझना पड़े। उन्होंने बचत की राशि के साथ-साथ दूसरे गाँव वालों को भी अपील की और उन्होंने भी उस परिवार की सहायता की।

इस आपातकाल में, गाँव वालों ने एक बड़ी टीम बना ली। सभी ने मेहनत करके और अपने संगठन के साथ मिलकर इलाज के लिए पैसे इकट्ठा किए। थोड़े समय के बाद, बेटे का इलाज हुआ और वह पूरी तरह स्वस्थ हो गया।

इस घटना के बाद, गाँव वालों के मदद करने के इरादे एक-दूसरे के साथ और भी मजबूत हो गए। यह उनकी सदभावना, नेकी और सामर्थ्य का परिणाम था। वे सभी ने समझा कि दूसरों की मदद करके ही हमारा असली लक्ष्य पूरा होता है।

वह गाँव अब एक परिवार की तरह था, जहाँ हर कोई एक-दूसरे का सहारा था। यहाँ के लोग अपनी खुशियों और दुःखों को साझा करते, एक-दूसरे की मदद करते और अपने संघर्षों को साथ में झेलते थे। वे सब मिलकर इस दुनिया में एक सुंदर और समृद्ध जीवन जीने का तरीका सीख गए।

પૂર્ણતા

એ દિવસ મને બરાબર યાદ છે.જો કે એ વાતને તો વર્ષો વિતી ગયા.પરંતુ કેટલીક યાદો આપણા માનસપટ પર હંમેશ માટે અંકિત થઈ ગઈ હોય છે.સવારના લગભગ નવ વાગ્યાની આસપાસ એક સજ્જન મારે ત્યાં આવ્યા.ત્યારે તો હું નવમા ધોરણમાં હતી છતાંય મને આજીજીભર્યા સ્વરમાં કહેવા લાગ્યા,”બેટી,મારી દીકરી જોઈ શકતી નથી એ એસ.એસ.સીની પરિક્ષા આપી રહી છે એના માટે “રાઈટર” તરીકે તું આવીશ?”

હું તરત બોલી ઉઠી,”હું જરૂરથી આવીશ.”
એ સજ્જન બોલ્યા,”હું તને લેવા મુકવા પણ આવીશ.”
આ સાંભળતાં જ મારા પપ્પા બોલી ઉઠ્યા,”તમારે એવી તકલીફ લેવાની જરૂર નથી.હું જાતે આવીને મુકી જઈશ અને લઈ જઇશ.મારી દીકરીની લખવાની ઝડપ ઘણી છે.એ બાબતમાં તમે સહેજ પણ ચિંતા કરતાં નહીં.”

બીજે દિવસે અમે સમયસર પહોંચી ગયા.એમનું નામ દ્રષ્ટિ હતું.ખૂબ જ સુંદર.જાણે કે ભગવાને ફુરસદના સમયમાં બનાવી હોય.લાગે કે ભગવાન કદાચ આંખો મુકવાનું ભુલી ગયા હશે કે આ સુંદર યુવતીને નજર ના લાગે એટલે કાળા ટપકાં રૂપે આંખોની રોશની નહીં મુકી હોય!હું એમની સાથે ખૂબ જ હળીમળી ગઈ હતી.પછી તો હું જ એમની પરિક્ષા વખતે એમની રાઈટર તરીકે જતી.પરિચય વધતો ગયો.લોહીનો સંબંધ ના હોવા છતાં પણ અમારી વચ્ચે આત્મીયતા બંધાઈ ગઇ હતી.હું એમને હંમેશ દીદી કહીને બોલાવતી.

સમય તો ક્યાં પસાર થતો ગયો એ ખબર જ ના પડી.એક દિવસ દીદીના લગ્નની કંકોત્રી મળી.હું દીદીને મળવા ગઈ ત્યારે ખબર પડી કે એકદમ “હેન્ડસમ”લાગતા દર્પણ જોડે એમના લગ્ન થવાના છે.એ કોઈ NGO. ચલાવતા હતા.દીદી કહે,”એ તો સંપૂર્ણ છે છતાં ય મારા જેવી યુવતીને પસંદ કરી.”
મેં દીદીના મોં પર હાથ મુકી દીધો કહ્યું,”દીદી આવું ના બોલો.સૌંદર્ય તો સ્વભાવનું હોય છે.નહીં કે દેખાવનું.જીજાજી તમારી આંખો બની રહેશે.

થોડા સમય બાદ દીદીને અમારી સોસાયટીની બહાર આવેલી બેંકમાં નોકરી મળી ગઇ .હું વારંવાર દીદીને મળવા જતી.

ત્યારબાદ મારા પણ લગ્ન નક્કી થયા.હું જ્યારે દીદીને કંકોત્રી આપવા એમને ઘેર ગઇ ત્યારે એમના ઘરમાંથી મોટે મોટેથી બોલવાના અવાજો આવી રહ્યા હતા.મારા પગ ત્યાં જ થંભી ગયા.
જીજાજીનો અવાજ આવી રહ્યો હતો.”આંધળી ને પરણીને હું પસ્તાયો.સમાજમાં સારૂ દેખાડવા અને વાહ વાહ મેળવવા મેં લગ્ન તો કર્યા પણ હું દુઃખી દુઃખી થઈ ગયો.”દીદીના ધ્રુસકા છેક બહાર સુધી સંભળાતા હતાં.મને આધાત લાગ્યો પણ ઘરમાં ગયા વગર છૂટકો જ ન હતો.કંકોત્રી આપી હું તરત બહાર નીકળી ગઇ .

હું બીજા શહેરમાં ગઈ ત્યાં મને કોલેજમાં નોકરી પણ મળી ગઈ.ઘરમાં નોકરચાકર હોવાના કારણે દિવસનો મોટાભાગનો સમય વાંચવામાં જતો.દરેકે દરેક મિનિટનો સદઉપયોગ કરવાની તક મળી.મારી નાનપણની ટેવ કે જમતી વખતે પણ હું વાંચતી જ હોઉ.ક્યારેક જરૂરી નોટ પણ લખી રાખતી.

દિવસો અને વર્ષો આમ જ પસાર થતા હતાં.ધીરેધીરે મને લાગ્યું કે મને ઝાંખુ દેખાય છે.પણ મેં ગણકાર્યું નહીં.એક દિવસ તો એક આંખે દેખાવાનું બંધ થઈ ગયું. હાથમાંની વસ્તુઓ પડી જતી.એ વાતની નોંધ મારા પતિએ લીધી.મને પૂછ્યું ત્યારે મેં સાચી હકીકત કહી.પરંતુ અત્યાર સુધી આ વાત નહીં કહેવા બદલ મને ઠપકો પણ આપ્યો.પણ મારા માનસપટ પર દીદીને એમના પતિ દ્વારા કહેવાયેલા શબ્દ યાદ આવતાં હું ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડી પડી.મારી વાત સાંભળી એ ગુસ્સે થઈ બોલ્યા,”મારી સાથે આવી બાલિશ વાતો કરવાનુ બંધ કર.”
થોડુ અટકી ને બોલ્યા,”જો આપણે પૈસાની જરૂર નથી તું તારા શોખ ખાતર નોકરી કરે છે.રાજીનામુ આપી દે.”
મને વધારે રડવું આવ્યું.હું વિચારતી હતી કે ઘેર બેસીને હું શું કરૂ?પંચાત કે ઓટલા પરિષદનો હિસ્સો!

જો કે મોડુ ઘણુ જ થઈ ગયું હતું.ડૉક્ટરે કહ્યું કે આપણે પ્રયત્ન કરીશું.પણ થોડો વખત આંખોને આરામ આપવાની જરૂર છે.”

બીજે દિવસે હું જમવા બેઠી ત્યારે મારા પતિ બોલ્યા,”હું વાંચુ છું તું સાંભળ.જો તારા કાન સલામત છે.હવે તો તું બોલીશ તો પણ લખાઈ જશે.તું બોલી શકે છે સાંભળી શકે છે એનો વિચાર કર.સારૂ વિચાર.હું તો તારી સાથે જ છું.”

થોડીવાર અટકીને બોલ્યા,”લગ્નનો અર્થ એકબીજાની ખામી સ્વીકારી અને એકબીજાના પૂરક બનવું.ઈશ્વરે એટલે જ સ્ત્રીપુરૂષનું નિર્માણ કરી એકબીજાને એકબીજાના પૂરક બનાવ્યા છે.તેથી તો પૂર્ણતા પ્રાપ્ત થઈ શકે.”
આ વાક્ય સાંભળતા જ હું મારી જાતને દુનિયા ની સૌથી સુખી સ્ત્રી માની ઈશ્વરનો આભાર માનવા લાગી.

પરણ્યા પહેલાની મીઠી મૂંઝવણ!

‘અનાવૃત’- શતદલપૂર્તિ

✒લેખક: જય વસાવડા

https://planetjv.wordpress.com/

પરણ્યાની પૂર્વસંધ્યાએ છોકરાના મનમાં જો કંઈક ગુમાવવાની ફીલિંગ હોય, તો છોકરીના મનમાં કશુંક પ્રાપ્ત કરવાની લાગણી હોય છે!

લગ્ન એટલે સજોડે સહજીવન. જેમાં હૌલે હૌલે ગ્રેજ્યુઅલી નર નારી બંનેના વ્યુ પોઇન્ટસ એકમેકને સમજતા અને એકમેક માટે બદલાતા વિસ્તરીને વિશાળ થતા જાય !
હેપી ફેમિલી બનાવવાનું સુલક્ષણ આ છે. જેમાં બધા બીજાને રાજી કરવા પોતે થોડું સહન કરવાનું સ્વીકારે ને એટલે સરવાળે બધા જ એકમેકમાં પોતાની અધૂરપ ઓગાળી ખુશ રહે !

સ ર સરલાને કહે છે: ‘જિંદગી જીવતાં આવડે છે તને? તારા ઘરની બારીમાંથી બેસીને ક્યારે આસમાન તરફ નજર કરી છે તેં?’

‘સર, એક્ઝામ્સ વખતે હું એ જ તો કરતી હોઉં છું!’

‘કેટલું મોટું આકાશ દેખાય છે તને?’

‘જેટલી મોટી બારી, એટલું મોટું આકાશ.’

‘એમાં પંખીઓ ઊડતાં દેખાય છે?’

‘હા, સર…’

‘ક્યાં સુધી જોઈ શકે છે પંખીઓને?’

‘સર, જ્યાં સુધી બારીમાંથી ઓઝલ ન થઈ જાય ત્યાં સુધી દેખાય છે, સર!’

‘પછી પણ એમને જોવા હોય તો?’

‘તો દરવાજા પર જતી રહું.’

‘ત્યાંથી પણ ઓઝલ થઈ ગયા તો?’

‘આંગણમાં.’

‘ત્યાંથી પણ દેખાતા બંધ થઈ ગયાં તો?’

‘છત પર…’

અને સરલાને સર સમજાવે છે: ‘દ્રષ્ટિકોણ નાનો કે મોટો નથી હોતો. જિંદગી જીવતા જીવતા આપોઆપ વિશાળ થતો જાય છે !’

આ દ્રશ્ય છે, મકરંદ દેશપાંડે લિખિત દિગ્દર્શિત અભિનીત એવું વિખ્યાત નાટક ‘સર,સર, સરલા’નું. મૂળ હિન્દી નાટક એક લેન્ડમાર્ક નાટક. મકરંદભાઉ સાથે સોનાલી કુલકર્ણી અને અનુરાગ કશ્યપ એ ભજવતા. એના પુસ્તકો થયા. બબ્બે સિક્વલ્સ આવી ! રિયલ લાઈફના હસબન્ડ વાઇફ એવા હવે સ્કીમ પછી નેશનલ સ્ટાર એવા પ્રતીક ગાંધી અને ભામિની ઓઝા-ગાંધીએ ઓજસ રાવલ.સાથે ગુજરાતીમાં સૌરભ શાહે કરેલ રૂપાંતર ભજવ્યું એમાં આ સંવાદ છે.

લગ્ન એટલે સ્ત્રી પુરુષનું મિલન નહિ. એ તો લગ્ન વિના કે લગ્ન ઉપરાંત પણ થતું એવી અઢળક પ્રાચીન કથાઓ છે. વર્તમાન વાસ્તવિકતા પણ છે. લગ્ન એટલે સજોડે સહજીવન. જેમાં હૌલે હૌલે ગ્રેજ્યુઅલી નર નારી બંનેના વ્યુ પોઇન્ટસ એકમેકને સમજતા અને એકમેક માટે બદલાતા વિસ્તરીને વિશાળ થતા જાય !

વડાપ્રધાને હમણાં મન કી બાતમાં યાદ દેવડાવ્યું કે ભારતમાં વેડિંગ એ પાંચ લાખ કરોડની ધીખતી ઇન્ડસ્ટ્રી છે ! પણ એ ઝાકઝમાળ લગ્ન સમારંભોની જેટલી તૈયારી થાય છે, એટલા તૈયાર બે પાત્રો, આ સહજીવનકથાના નાયક નાયિકાઓ દામ્પત્ય માટે તૈયાર હોય છે ખરા ? વાચન બધાનું પૂરું હોય નહિ ને એથી વધુ ઝડપથી તો શાંત રહી શાણપણ સમજાવતા સ્વજન ઘટી રહ્યા છે. જેમ રોટલી ચોળવતા કે ગાડી રિવર્સ લેતા વિડિયો જોઈને નહિ આવડે, એમ ઇન્સ્ટા પર ફોટા ભલે ઝગમગતા મૂકી દઈએ, એ ડિઝાઇનર ડ્રેસ ને પાર્લર મેક અપ ઉતરી ગયા પછી અજવાળું અંતરનું નહિ હોય તો ચોમેર અંધકાર વ્યાપી જશે !

https://chat.whatsapp.com/BhpbWj1rPEJ7YmSkp6vmZf join supersaheliya Readers

વર્ષો પહેલાં આ વિષય છેડેલો કે આપણે ત્યાં લવ મેરેજ ને એરેન્જડ મેરેજ ને એવી બધી ચર્ચાઓ થાય છે, પણ મેરેજ લાઇફ પહેલા યંગ પીપલ શું એંગ્ઝાયટી અનુભવે, એના સોલ્યુશન આપતી વાતો મિત્રોની મસ્તી સિવાય ખાસ કોઈ કરતું નથી. બધું ઝીણવટથી ગોઠવીએ એ તો ઇવેન્ટ થઈ. ઇમોશનનું શું ? ઉપદેશ આપવાની બદલે યુવા ચિત્તમાં ડોકિયું કરીએ તો એમની નર્વસનેસ સમજવા ?

વેલ, સૂરજ બડજાત્યાની ફિલ્મો આપણને યાદ દેવડાવ્યા કરે છે કે હમારે યહાં શાદી દો ઈન્સાનો કે બીચ નહિ, દો પરિવારો કે બીચ હોતી હૈ! યસ. શાદી. લગ્ન. મેરેજ. લોકશાહી પહેલાની માણસે શોધેલી પ્રથમ એ શોધ, જે વધુ સારા વિકલ્પના અભાવે અપનાવવી પડે છે! પણ ભાગ્યે જ કોઈ દુલ્હા-દુલ્હનના તનનો શણગાર જેટલા ધ્યાનથી નિહાળે છે, એવું જ ડોકિયું એમના મનમાં કરે છે.

ઠીક છે. સુહાગરાતે તો માની લો કે મોજના ઘોડાપૂરમાં નવદંપતીના વિચારો જ બંધ થઈ જતા હશે, પણ લગ્નની આગલી રાતે નર અને નારી શું વિચારતા હોય છે? લેટ્સ ગેસ.

એમ કહેવાય છે કે પત્નીની ફેવરીટ હોબી પતિની સુધારણા હોય છે. સ્ત્રી માત્રને કશુંક ‘ઘડવું’ બહુ ગમે છે. થોડીક ખામીઓ ધરાવતો કે નબળાઈઓ ધરાવતો પુરુષ એના માટે ‘ચેલેન્જ’ હોય છે, જેને ‘કંટ્રોલ’ કરવામાં વિડિયો ગેઈમ જેવી ‘કિક’ લાગતી હોય છે! માટે છોકરી એ વિચારતી રહે છે કે મિસ્ટર હસબન્ડમાં શું શું ઈમિજીએટલી ઈમ્પ્રુવ કરી શકાય તેમ છે. (આ બાબતે કાનવગી ટિપ્સ આપવા અનુભવી સહેલીઓ અને આન્ટીઓ એવરરેડી હોય છે.) જ્યારે પુરુષ એ જ વાતે મનોમન ગભરાતો હોય છે કે મિસીસ વાઈફ માટે હવે એહો શું શું બદલવાનું થશે! અલબત્ત, ઓસ્કાર વાઈલ્ડશાઈ ક્વોટ એવું કહે છે કે ી એવી આશામાં લગ્ન કરે છે કે પુરુષ મેરેજ પછી બદલાશે, પણ એ બદલાતો નથી. અને પુરુષ એવી અપેક્ષાથી કે મેરેજ પછી પણ સ્ત્રી એવી જ રહેશે, પણ એ બદલાઈ જાય છે! પેલો જોક હતો ને કે સારો પતિ કદી મળતો નથી. જે મળે એને ટીપીટીપીને સારો બનાવવો પડે છે. ખીખીખી.

તો મોટા ભાગના પુરુષોને પહેલી અકળામણ (અને ચિંતા) ઓર્ગેનાઈઝ થવા અંગેની હોય છે. બેચલર્સ લાઈફમાં ભોગવેલી ફ્રીડમ પર એડજસ્ટમેન્ટની તરાપ આવે છે. બાથરૂમમાં જેમ-તેમ બ્રશ-શેમ્પૂ છોડીને ન આવી શકાય. મનફાવે ત્યાં સુધી પથારીમાં ઘોરતા પડયા ન રહી શકાય. ન્હાઈને કપડાં ધોવામાં શિસ્તથી મૂકી દેવા પડે. ઘરમાં બૂક્સ કે સીડીઝ જ્યાં ત્યાં વેરવિખેર રાખી ન શકાય! વીખરાયેલા વાળ અને વધેલી દાઢી સાથે ફરી ન શકાય (એ શરૂઆતના થોડા મહિનાઓ પૂરતું જ, એ પાછળથી સમજાઈ જતું હોય છે.) કિચનમાં ઢાંક્યા વિનાના ખુલ્લા તપેલા અને ફ્રિજમાં અડધું ખાધેલું એપલ મૂકી ન શકાય, ફક્ત અન્ડરવેઅર પહેરીને ફરી ન શકાય, ફોન પર જોરથી ગાળો બોલી ન શકાય, મસ્ત કોઈ છોકરીને ટીકી ટીકીને જોઈ ન શકાય, અડધી રાત્રે ઉઠીને સેવમમરા ખાઈ ન શકાય!

નવા પાત્રનો આ બધી એકલા જીવવાની અનિવાર્ય આદતો પ્રત્યેનો પ્રતિભાવ કેવો હશે, એની થોડી ફડક પુરુષને રહેવાની. કારણ કે ગર્લફ્રેન્ડ હોય ત્યારે જે હોંઠોથી કિસ કરે, એ જ હોંઠોથી વાઈફ બનીને ઝાટકણી કાઢી શકે છે. પતિ શબ્દોમાં બોલે, ત્યારે પત્ની ફકરાઓમાં બોલતી હોય છે! કોમોડના ખુલ્લા ઢાંકણાથી બંધ પડેલા વાસી લોટના ડબ્બા સુધીની બાબતો બદલાવવાનું ટેન્શન મરદને મેરેજ અગાઉ થતું હોય છે.

મેજર ક્વેશ્ચન : મિસીસની રસોઈમાં માનો સ્વાદ આવશે?

સ્ત્રી એક્ઝેટલી આ જ બાબતોને (અને સાઈડમાં એના પતિને) કેમ હેન્ડલ કરશે,એની ગૂંચવણમાં હોય છે. ઈન્ફેક્ટ, આ બધું તો પત્નીના રોલમાં પ્રવેશ્યા પછી એ ઈઝીલી હેન્ડલ કરી શકે તેમ છે. પણ એને મૂંઝવણ ‘સાસરિયાં’ ઓને ‘ફિક્સ’ કરવાની હોય છે. ભારતીય ઘરમાં ‘હોમમેકર’ બનવાની એક નેચરલ કોર્સ વગર ડિગ્રીએ ઘરમાં મળી જતો હોઈને ચીજવસ્તુઓ ઠેકાણે રાખવી અને તોફાની છોકરાને શિસ્તબદ્ધ બનાવતા ટીચરનો રોલ ભજવવોએ નારી માટે રમતવાત છે. પણ એણે માત્ર પતિને જ નથી જીતવાનો, સાસુ, સસરા, નણંદ, ભાભી, જેઠાણી, દેરાણી ઈત્યાદિથી હારતા પણ બચવાનું છે. એક સાથે પા-અડધો-પોણો ડઝન અલગ-અલગ વ્યક્તિત્વોમાં એક ધડાકે એક સરખી આદર્શ છાપ ઉપસાવવાની છે.

આ એક પ્રકારની પાવરગેઈમ છે, જેમાં બહાર પાવર બતાવ્યા વિના પાવરફુલ બનવાનું હોય છે. નવા વાતાવરણમાં એડજસ્ટ થવાનો પડકાર બીજી સઘળી ‘ઈત્તર પ્રવૃત્તિઓ’ (હોબીઝ, યુસી)નું બાષ્પીભવન ઉર્ફે ઈવોપરેશન કરી નાખતો હોય છે. ગમતા ડ્રેસ પહેરી શકાશે? ક્યારે? કેટલી હદે? મન થાય ત્યારે ફ્રીજ ખોલીને ચોકલેટ ખાઈ શકાશે? ટીવીની ચેનલ્સ કોની સાથે વરની જેમ જ શેર કરવી પડશે? મોબાઈલ પર મનગમતું મ્યુઝિક સાંભળતા સાંભળતા ફુલકાં રોટલી વણાશે? બેડરૂમમાં શોર્ટ પહેરીને ફરાશે? જોબ પર જતી વખતે સાસુને મુકવાનું કહી શકાશે? બહાર ડિનર પતાવી અને નાઈટ શોમાં ફિલ્મ જોવાનું પ્લાનિંગ વીકમાં કેટલી વાર થઈ શકશે?

અને થોડા ટ્રેડિશનલ પરિવાર હોય તો સેંથો પૂરવાથી મંગળસૂત્ર લટકાવવા સુધીના સવાલો લટકામાં ઉમેરાતા જાય. સાડી જો પહેરવાની થાય તો પાણી ભરતી વખતે કછોટો વાળતા કેમ શીખવું? રોજ ચાંદલો કરવાનો? જીન્સ પહેરવા માટે કોને પટાવવાના ? સવારે પૂજા કરવા બેસવાથી શ્વસુરગ્રહે બધા ભક્તિભાવ જોઈને રાજી થશે કે કામકાજમાં ન જોડાવા માટે નારાજ? કેવી રસોઈ બધાને ભાવશે?

અને આ સાથે બીજાં કેટલાક કોમન કન્ફ્યુઝન્સ, જે બંનેને થઈ શકે છે. વેડિંગ નાઈટ પર એકબીજાને કઈ ગિફટ આપવી? હવે સૂતી વખતે પંખા/એસીને ક્યા સ્પીડ/ટેમ્પરેચર પર ચલાવવા? પથારીની બંને તરફથી ઉતરી શકવાની આઝાદી છીનવાઈ જવાનો અહેસાસ બંનેને સતાવતો હશે. અત્યાર સુધી (ડેટિંગ/સગાઈથી લગ્ન સુધી) પાડેલી ઈમ્પ્રેશન એક છાપરાં નીચે રહેવામાં કેટલું ડિપ્રેશન પેદા કરશે, એનું ય ટેન્શન થતું હોય છે. કારણ કે, રોમેન્ટિક મુલાકાતોમાં ભાગ્યે જ ઉલટી કે ઉલિયાં કરતાં, ચહેરા જોવાના રહે છે. નસકોરાં કે વાછૂટના અવાજો સાંભળવાના રહે છે. હવે એ છુપાવી નહિ શકાય. ફેસ પરનો મેકઅપ જ નહિ, માઈન્ડ પરનો માસ્ક પણ ઉતારવો પડશે ને! આ ટ્રિકી પોઈન્ટ છે નવા ભવિષ્યની શરૂઆત વખતે ભૂતકાળની ભૂલો બધી જ પારદર્શકતાથી એકબીજાને કહેવી? એનાથી ભરોસો બંધાશે કે ગેરસમજથી તૂટશે? નવું પાત્ર બધી જ જૂની વાત સમજી શકે ખરું?

નવુ પેટ નેઈમ શું? લગ્નમંડપમાંથી ફેસબુક પર વેડિંગનો પહેલો ફોટો સ્ટેટસ બદલાવી શેર કોણ કરશે? લગ્ન છે તો પેટ ભરીને ખાવું કે ભૂખ જ નહિ લાગે? એન્કઝાઈટીમાં ઊંઘ ન આવે, તો ય આરામ કરવો? અને આજના દોરમાં બની શકે, પરણતા પહેલા ગર્લ એન્ડ બોય બંનેના દિમાગમાં આગલી રાત્રે એમણે રિજેક્ટ કરેલા/બ્રેક-અપ થયેલા પુરાણા કોઈ પાત્રોના ચહેરા/મેસેજીઝ/ ઘટનાઓ બેઉને યાદ આવી શકે. અને પોતાના ફાઈનલ સિલેકશનની એમની સાથે ગુપ્ત એવી સરખામણી પણ થવા લાગે. અને માંકડા જેવું મન, અત્યારના નિર્ણય જ કેમ શ્રેષ્ઠ છે, એના ઓટો સજેશન પણ સિલેક્ટિવ મેમરીથી આપવા લાગે! કાલે શું પહેરીશું? ઘર-બહાર પહેરવાનું તો નક્કી જ હોય ને – અંદર શું પહેરીશું?

યસ, લગ્નની આગલી રાતે લગ્નની રાતના વિચારો તો ન આવે તો જ નવાઈ કહેવાય! શું કરવાનું છે, એ તો જાણતા હોય, પણ શરૂ કેવી રીતે કરવાનું? રોમેન્ટિક રૂપ બતાવવા જઈએ અને વેવલામાં ખપી જઈએ તો? ઉન્માદક અંત: વસ્ત્રો સાથે મનગમતા નખરાં ભેળવીને સેક્સી અવતાર ધારણ કરીએ અને કુસંસ્કારીની ઈમેજ બની જાય તો? બંને પાત્રો આ બાબતે ‘અનુભવી’ હોય તો ય બીજાને વધુ સંતોષ મળે એવું પરફોર્મ કરવાનું નર્વસ પ્રેશર અનુભવી શકે છે.

ફોર પ્લે કેટલો કરવો? વાતો કેટલી કરવી? અને કેવી કરવી? રાતનું જે સ્વરૂપ એકબીજા સામે આવે, એજ પતિ-પત્નીનું નર-માદા તરીકેનું સૌથી ઈન્ટીમેટ કનેકશન પરમેન્ટલી સેટ કરી શકે છે! એમાં હસવામાંથી ખસવું થાય તો પરમેનન્ટ ઈગો હર્ટ પણ થઈ શકે છે. એન્ડ યા, વી ધ પીપલ ઓફ ઈન્ડિયા માટે વર્જીનિટી ઈઝ સ્ટિલ બિગ ઈસ્યુ ઓવર એ સ્મોલ ટિસ્યુ. બંનેના મનમાં વર્જીન હોવા/સાબિત કરવાની ફડક રહે છે! અને એ માટેના દર્દની ચિંતા સ્ત્રી કરે તો કોન્ટ્રાસેપ્ટિવની ચિંતા પુરુષ! એકને ચાદરની ચોખ્ખાઈની ચિંતા થાય, તો બીજાને લુબ્રિકેશનની સુંવાળપની! કોણ આરંભમાં ગર્ભનિરોધ માટે ક્યા ઉપાય અજમાવશે, એ ય હનીમૂન માટે ક્યાં જવું કે ક્યા કલરનું ફર્નિચર વસાવવું એથી યે વધુ મોટો નિર્ણય હોય છે! એજ્યુકેશનની દાસ્તાન બાયોડેટામાં આપી શકાય છે, ઈરેકશનની નહિ!

જીવનના ત્રણ મહત્વના નિર્ણયોમાંના બે, જન્મ અને મૃત્યુ માણસના હાથમાં નથી.

એક લગ્ન એના હાથમાં કંઈક અંશે છે (એમાં ય અંતિમ પાસો તો નીયતિ જ ફેંકે છે) દરેક મોટા નિર્ણયની જેમ આગલી રાતે જ એ ખોટો હોવાની શંકા વધુમાં વધુ થઈ શકે છે. ઈટ્સ રિસ્ક વિથ પોઈન્ટ ઓફ નો રિટર્ન. કશુંક ગોટાળે ચડશે તો? વોટ એબાઉટ ફાઈનાન્સ? પ્રેક્ટિકલ પેઢી વિચારી શકે છે. કરિઅર-બેન્ક બેલેન્સ સેફટી માટે સ્ત્રીએ કેટલું રાખવું? અને પુરુષે કંઈક ગરબડ થાય તો કેટલું ગુમાવવું? અને સૌથી મોટી મૂંઝવણ કેટલા સિક્રેટસ દિલમાં ધરબી દેવા, અને કેટલા નિખાલસતાથી કબૂલવા?

કદાચ મનમાં થતી ડામાડોળને ખીલે બાંધવા જ જગતની સંસ્કૃતિઓએ મેરેજને ગ્રુપ ઈવેન્ટ અને સેલિબ્રેશન બનાવ્યા છે. મંડપારોપણથી જાન ઉઘલાવવા સુધીના વિધિઓ, કોડી રમવાથી છેડાછેડી છોડવા સુધીની ઘટનાઓ, વરઘોડિયાનું સામૈયું, ફટાકડા અને શોભાયાત્રા, વાનગીઓની સુગંધ અને શ્લોકોના ગાન, સાંઝા અને દાંડિયારાસ, ગીતસંગીત, બેચલર્સ પાર્ટી એન્ડ કેન નાઈટ (ફિમેલ બેચલર પાર્ટી) હસ્તમેળાપ અને અણવર, આણું અને જયમાલા… આ બધું જ એક ઈમોશનલ કંડિશનિંગ કરી નાખે છે. આ વળાંક એટલા લોકોની સાક્ષીમાં આવે છે કે એમાંથી કેઝ્યુઅલી પસાર થઈ શકાતું નથી. સમાજની ઉપસ્થિતિનો ભાર રહે છે. અને આ ખાનગી અલ્પવિરામ નહિ, પણ જાહેર પૂર્ણવિરામ છે, સ્વતંત્ર જીવનનું, એની જડબેસલાક અનુભૂતિ થાય છે. કદાચ બહુ માનસિક તાણ ન થાય, એ માટે જ સતત ભીડનો માહોલ રહે છે !

પરણ્યાની પૂર્વસંધ્યાએ છોકરાના મનમાં જો કંઈક ગુમાવવાની ફીલિંગ હોય, તો છોકરીના મનમાં કશુંક પ્રાપ્ત કરવાની લાગણી હોય છે! આમ કોરોનાનું લગ્નજીવન જેવું થઈ ગયું છે. શરૂઆતમાં અજીબ લાગે, પછી રોમાંચક લાગે, પછી નવીન લાગે, પછી ભયજનક લાગે, પછી થાક લાગે, કંટાળો આવે… ને પછી તમે ટેવાઈ જાવ !

હવે ભલે એનિમલની કાગડોળે રાહ જોવાતી હોય પણ આ વર્ષે રણબીર કપૂરનું મસ્ત મૂવી આવેલું એ પ્યાર કા પંચનામા ફેમ લવ રંજનનું ”તૂ જૂઠી, મૈં મક્કાર” એ વખતે સ્પોઇલર સાથે વાત કરીએ એ જોવાની મજા બગાડે એમ માની એને જોવાની ભલામણ કરી દીધી હતી. ફિલ્મમાં દેખીતી રીતે તો રોમ કોમ રિવેંજ હતો. બીજાના બ્રેક અપ કરાવનારે ખુદનું કરાવવું પડે ત્યારે એવો એક ડેનિયલ રેડકલિફની અંગ્રેજી ફિલ્મ પરથી ઇન્સ્પાયર્ડ પ્લોટ હતો. પણ ફિલ્મનો ખરો આત્મા એ નહોતો. એ ખોળિયા પાછળ આજની જનરેશનની લગ્ન પહેલાની એક મોટી મુંઝવણની બોલીવૂડ મેઈન સ્ટ્રીમમાં રેર એવી ચર્ચા હતી. એ વાત હતી, લગ્ન પહેલા થતા એ ઉચાટની જેમાં લગ્ન પછી જીવનસાથી ઉપરાંતના પાત્રો સાથે પણ જીવવાનું ને જીરવવાનું આવે એની. વધારે એ મૂંઝવણ સ્ત્રીને વેઠવાની આવે આપણા કુટુંબજીવનમાં. અને એ કોલ્ડ ફીટ થઇ જાય એટલે કે એવા કમિટમેન્ટમાં આગળ વધવાની ના પાડે, કે જેમાં ઘરની બીજી જવાબદારી માથે આવે.

નેચરલી, આવી મૂંઝવણમાં પહેલો સાથ પુરુષે આપવો પડે. જેમાં એણે બાળક મોટા કરવાથી લઈ રસોઈ સુધીના કામ વહેંચવા પડે. શેર કરવા પડે. પણ લગ્ન પછી જુદો જ સંસાર વસાવવાની વાતનું શું ? પશ્ચિમમાં તો ઠીક એક રીતે સ્ત્રી જ નહિ, પુરુષે પણ પેરન્ટ્સનું ઘર ૧૮ વર્ષ પછી છોડવાનું હોય છે. આપણે જીવનપદ્ધતિ જુદી છે. કમાણીના આધાર ને સંસ્કૃતિના તહેવાર વહેવાર અલગ છે. જે આગલી પેઢી સુધીના મમ્મી પપ્પાએ નિભાવ્યા ત્યારે આપણે આઝાદમિજાજ મોટા થયા છીએ. તિખારા ને બદલે તારાની ભાષામાં એની સમજણ ફિલ્મમાં રણબીર શ્રદ્ધાને આપે છે કે ”હું લગ્ન પછી તારા માટે આકાશમાંથી જરૂર તારા તોડી લાવીશ. પણ મારા પરિવાર, ( મમ્મી પપ્પા ભાઈ બહેન દાદા દાદી વગેરે ) માટે પણ થોડા વધારે લેતો આવીશ. નાનો હતો ત્યારે એમનો સમય પણ મે ખાધો છે. હું છું એમાં એમનો હક છે. એમણે પરાણે એ જતાવી મારી મરજીની વિરૂદ્ધ જોહુકમી કરી હોત તો પ્રેમને બદલે અહંકાર આવી જાત ને મને જ લાગણી ઓસરી જાત. પણ એ તો પોતાના ભાગના સિતારાઓ પણ મારા પ્રેમ તરીકે તને આપી દેશે એની મને ખાતરી છે”

એકચ્યુઅલી, હેપી ફેમિલી બનાવવાનું સુલક્ષણ આ છે. જેમાં બધા બીજાને રાજી કરવા પોતે થોડું સહન કરવાનું સ્વીકારે ને એટલે સરવાળે બધા જ એકમેકમાં પોતાની અધૂરપ ઓગાળી ખુશ રહે !

વેપારી અને તેના હીરાઓ

એક સમયે, એક વેપારીએ તેના પ્રાસંગિક વિહાર દરમ્યાન એક બજારમાં વેચાણ માટે ઉપલબ્ધ સુંદર ઊંટ જોયો.

વેપારી અને ઊંટ વેચનાર, બંને કુશળ વ્યવસાયીઓ હતા અને એટલે સખત વાટાઘાટો પછી સોદો કર્યો.

ઊંટ વેચનાર તેના વેચાણના કૌશલ્યથી ખુશ હતો કેમકે તેને લાગ્યું તેણે ખૂબ જ સારી કિંમત મેળવી છે, અને વેપારીને લાગ્યું કે તેણે પણ એક અદ્ભુત સોદો કર્યો છે,

અને તેના મોટા પશુધનમાં નવીનતમ ઉમેરા સાથે ગર્વથી ઘરે ચાલ્યો ગયો.

ઘરે પહોંચ્યા પછી, વેપારીએ તેના નોકરને બોલાવ્યો અને તેને ઊંટની કાઠી કાઢવામાં મદદ કરવા કહ્યું.

બિનજરૂરી ભારે ગાદીવાળી કાઠી, એ નોકર માટે પણ જાતે દૂર કરવી ખૂબ મુશ્કેલ હતી.

નોકરને કાઠીની નીચે છુપાયેલ, એક નાનું મખમલનું પાઉચ મળ્યું, જે ખોલવા પર તેમાં તેને કિંમતી હીરા ભરેલાં જોવા મળ્યા!!

નોકર અતિશય ઉત્સાહિત હતો !!! “શેઠ, તમે ઊંટ ખરીદ્યો…પણ તેની સાથે શું મફત આવ્યું તે જુઓ!!!”

વેપારી આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો કારણ કે તેણે તેના નોકરની હથેળીમાંના ઝવેરાત તરફ જોયું

. તે હીરા સૂર્યપ્રકાશમાં ચમકતા અસાધારણ ગુણવત્તાના હતા.

“મેં ઊંટ ખરીદ્યો હતો,” તેણે કહ્યું, “ઝવેરાત નહીં. મારે તરત જ ઊંટ વેચનારને આ પરત કરવું જોઈએ.”

નોકર અસ્વસ્થ હતો…..તેનો માલિક ખરેખર મૂર્ખ હતો.

“શેઠ…કોઈને ખબર નહિ પડે.”

પરંતુ વેપારી તરત જ બજારમાં પાછો ગયો અને ઊંટ વેચનારને વેલ્વેટ પાઉચ પાછું આપ્યું.

ઊંટ વેચનાર ખૂબ જ ખુશ હતો, “હું ભૂલી ગયો હતો કે મેં આ ઝવેરાત તકેદારીથી સાચવવા માટે કાઠીમાં છુપાવ્યા હતા.”

“તમે તમારા માટે ઇનામ તરીકે એક હિરો પસંદ કરી લઈ લો”

વેપારીએ કહ્યું, “મેં માત્ર ઊંટ અને ફક્ત ઊંટની જ વાજબી કિંમત ચૂકવી છે, તેથી તમારો આભાર, મને કોઈ ઈનામની જરૂર નથી.”

પરંતુ જેટલી મક્કમતથી વેપારીએ ના પાડતો, તેટલો જ ઉંટ વિક્રેતા વધારે આગ્રહ કરતો રહ્યો.

અંતે, વેપારીએ સ્મિત કરતાં કહ્યું, “ખરેખર જ્યારે મેં તમારી પાસે પાઉચ પાછું લાવવાનું નક્કી કર્યું, ત્યારે મેં પહેલેથી જ બે સૌથી કિંમતી હીરા મારા માટે રાખ્યા છે.”

આ કબૂલાતથી, ઊંટ વેચનાર થોડો અચરજ પામ્યો અને તેણે હીરા ગણવા માટે ઝડપથી પાઉચ ખાલી કરી નાખ્યો. જો કે, તે ખૂબ જ મૂંઝવણમાં હતો.

“મારા બધા હીરા તો અહીં અકબંધ છે. તમે કયા હીરા રાખ્યા છે?

“બે સૌથી કિંમતી,” ઊંટ ખરીદનારએ કહ્યું.
“મારી પ્રામાણિકતા અને મારું સ્વ-સન્માન.”

આપણી પ્રામાણિકતા પર પ્રતિબિંબિત કરવા માટે આ કેટલી સુંદર વાર્તા છે!!!

હું તેને અહીં એક વિચાર સાથે છોડવા માંગુ છું કે જ્યારે કોઈ અન્ય જોતું નથી ત્યારે આપણે આપણા મૂલ્યોને કેટલા વળગી રહીએ છીએ એ જ આપણી અખંડિતતા (integrity) નું સાચું દર્પણ છે.

સુપ્રભાત…
આપનો રવિવાર શુભ હો…

join this group to read great content and news supersaheliya readers https://chat.whatsapp.com/BhpbWj1rPEJ7YmSkp6vmZf